Wat is sexting en wat kun je er als ouders aan doen?
Linda Bosscher
Met klapperende oren en verbazing hoorde ik van ons oppasmeisje aan dat er scholen en WhatsApp vele foto’s van ‘naakte’ meisjes circuleren. Meisjes die zij vaak ook kent en die zich hebben laten ompraten om een (gedeeltelijke) naaktfoto van zichzelf te sturen die vervolgens naar iedereen doorgestuurd wordt. En ik kan er werkelijk niet bij dat die meisjes zo dom zijn.
Even kort: wat is sexting?
De term sexting is een combinatie van de Engelse woorden ‘sex’ (seks) en ‘texting’ (‘sms’jes verzenden). Sexting is het verzenden (en ontvangen) van seksueel getinte beelden of tekstberichten door middel van een mobiele telefoon of internetapplicaties zoals WhatsApp, Facebook, YouTube, Instagram en Twitter. (bron: Onuitwisbaar.nu)
Het begint al vanaf 12 jaar!
Toch blijkt dat een kwart Nederlandse jongeren ervaring heeft met sexting en dat het bijna normaal is onder jongeren. 23% van de Nederlandse jongeren heeft wel eens een naaktfoto of foto in ondergoed ontvangen. Meisjes ontvangen vaker ‘sexts’ dan jongens. De meisjes doen zelf ook vaker aan sexting. En dan schrik ik HEEL ERG van de leeftijd waarop dit al begint. 7,1% van de meisjes tussen de 12 (!) en 17 jaar heeft wel eens een naaktfoto of foto in ondergoed naar iemand gestuurd.
En dan heb je ook nog een kwart (28,4%) wat aan sexting doet met dates. En in veel gevallen doen zij dit met mensen die ze alleen online kennen.
Het gevaar van de de site ‘Hot or Not’
Zo liet ik mij vertellen dat er ook nog de online gemeenschap ‘Hot or Not is.
Erg populair onder tieners zo blijkt.
“Hot or Not is een app dat een veilige en leuke manier biedt om met nieuwe mensen contact te maken, hun foto’s leuk te vinden en je eigen foto’s te delen. Gebruikers kunnen hun profiel bewerken en delen, door de profielen van anderen bladeren, hun vriendenkring opbouwen en contact maken met mensen die dezelfde interesses hebben.”
De app lijkt erg onschuldig maar is niet zo onschuldig als het lijkt. Op Hot or Not worden accounts aangemaakt. Nieuwe gebruikers koppelen hun bestaande Facebook-profiel aan hun Hot or Not account. Vanaf 13 jaar mogen tieners zich aanmelden voor deze dienst.
Via de dienst kunnen ze van alles delen: hun locatie, wat ze aan het doen zijn, interesses. Hierdoor kunnen ze met gebruikers in de buurt chatten. En daar zit ook het gevaar: vieze mannetjes (en vrouwen) kunnen zich hiervoor ook aanmelden en als een wolf in schaapskleren te werk gaan. Zo hoorde ik dat er meisjes gevraagd worden, tegen betaling, een minder geklede (of zelfs naakt) foto van zichzelf te sturen. Die foto’s komen natuurlijk in verkeerde handen en wie weet wat er na ontvangst mee gedaan wordt.
Aan het lid worden van Hot or Not zijn natuurlijk voorwaarden verbonden maar een slimme tiener kan zich makkelijk voordoen als iemand die ouder is.
Afpersing en pesten
Bovenstaande en het ongewild verspreiden van naaktfoto’s en foto’s in ondergoed kan leiden tot pesten en ernstige psychische problemen. In het ergste geval ook afpersing met zelfmoord. Zo kennen we allemaal het verhaal van Amanda Todd. Amanda maakte een eind aan haar leven omdat haar foto’s verspreid werden via internet en ze ernstig onder druk stond.
Wat kun je eraan doen?
Er is een onderzoek uitgevoerd in het kader van Safer Internet Day dat aantoont dat de rol van ouders groot is bij het goed omgaan met seksgerelateerde online risico’s.
“Veel praten werkt risico-verlagend,” zegt Bert Jan Peters, directeur van Kliksafe. “Hoe meer er thuis gepraat wordt, des te kritischer de omgang met sociale media en hoe vaker jongeren aan hun ouders vertellen dat ze een ‘sext’ (pikante foto of video) hebben ontvangen.” Dat is hoopgevend, want het betekent dat ouders zeker invloed kunnen uitoefenen. Uit het onderzoek dat de Universiteit van Amsterdam in opdracht van Kliksafe uitvoerde, blijkt dat ouders veruit de belangrijkste informatiebron voor jongeren zijn als het gaat om online risico’s (77,2%). Gevolgd door leraren op school (47%) en vrienden (32,3%).
Ouders sta op!
Het lijkt mij dus duidelijk. Al die klote smoesjes van ‘ik weet niet wat mijn kinderen online doen’ kunnen de prullenmand in. Je moet er (weer) achter komen wat je kind online doet en de vinger aan de pols houden. Steek je kop vooral niet in het zand want voor je het weet is het te laat en staat je kind voor eens en voor altijd ongewild naakt op internet.
Kinderen / tieners denken dat de foto’s in vertrouwen worden verzonden maar het internet kent geen grenzen. Jouw foto staat met één klik openbaar en dan ben je voor je leven getekend.
Sexting = onuitwisbaar!
Sexting in top drie voorlichting
Vrijwel alle ouders (93%) bespreken het internetgedrag van hun kind(eren). 65,1% heeft het specifiek over sexting. Dit betekent dat ouders over dit onderwerp, na roken, de meeste voorlichting geven. 42,2% van de ouders bespreekt sexting met jongeren door zorgen uit te spreken én samen gedragsregels op te stellen. Het blijkt dat vragend en belangstellend informeren (“Vertel eens…”) en een wederzijds gesprek (samen afspraken maken) aanzienlijk beter werken dan eenrichtingsverkeer (met opdrachten en preken) en onderhandeling (“Als jij dit doet, mag je dat”).
Uit nieuwe cijfers van het Safer Internet Centre Nederland, coördinator van de Safer Internet Day in Nederland, komt naar voren dat 9 op de 10 jongeren verwacht dat er een kans is dat pikant getinte beelden online verspreid worden. 64% weet dat zeker. Dat is een aanzienlijke verbetering ten opzichte van vorig jaar, toen wist slechts 10% dit zeker.
Zo zie je maar dat door voorlichting de cijfers al verbeterd zijn.
Pas op met Snapchat
Snapchat is onder jongeren veruit het belangrijkste sexting-medium. Ruim driekwart (76,1%) van de pikante foto’s en video’s circuleert op dit medium. “Vooral onder jongeren in de leeftijd 12 tot 17 jaar kan sexting voor grote problemen zorgen,” zegt Marjolijn Bonthuis, Safer Internet Centre Nederland. “Dat Snapchat zo populair is, komt mede doordat de gebruikers denken dat hun foto of bericht binnen no-time verdwenen is. Uit Snapchat misschien, maar daarbij wordt vaak vergeten dat een screenshot snel gemaakt én verspreid is. Zo kan een pikante foto die je voor je vriend of vriendin maakte je nog jaren blijven achtervolgen”.
Over het onderzoek
Op 7 februari was het Safer Internet Day. Op deze jaarlijks terugkerende dag wordt in meer dan 100 landen wereldwijd aandacht gevraagd voor veilig internetgebruik door jongeren. In het kader van deze dag zijn twee onderzoeken uitgevoerd. Het onderzoek ‘Jongeren en online-veiligheid. Over risicovol mediagebruik en de rol van ouders’ (onder 1.252 jongeren tussen 12 en 17 jaar) is een initiatief van Kliksafe (in samenwerking met dr. Annemarie van Oosten van de Universiteit van Amsterdam). Het onderzoek ‘Safer Internet Day 2017: Sexting onderzocht’ (onder 1.019 jongeren van 12 tot en met 17 jaar – en 1.088 ouders) geeft een beeld van hoe jongeren en ouders over sexting denken.
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Safer Internet Centre Nederland, onderdeel van ECP | Platform voor de Informatiesamenleving.