Hoe bereid je je kinderen voor op de dood van een dierbare?
Linda Bosscher
Hoe bereid je kinderen voor op de dood van een geliefde? En hoe leg je ze het uit als je het zelf niet echt kan doorgronden? Het is een realiteit waar ik helaas de laatste weken mee bezig ben. De opa van mijn lief is de strijd met het leven langzaam aan het verliezen. De wil is er nog maar het lijf werkt niet meer mee. De tijd is het enige wat nu rest om deze strijd te beslechten. Maar hoe verdrietig het ook is, we kunnen en mogen afscheid nemen. Bij leven en niet in alle onverwachtheid. Dat verzacht een hoop al verwacht ik dat het echte verdriet nog zal komen.
Mijn lief en ik besloten enkele weken geleden dat we onze kinderen nu niet met de onrust van het naderende einde wilde belasten tot het moment daar is.
Maar kinderen lijken over onzichtbare antennes te beschikken. Lichaamstaal en zorgvuldig verborgen boodschappen blijken toch te worden onderschept. In telefoongesprekken of onderlinge korte zinnen tussen mijn lief en mijzelf. Ze zijn er zo goed in, daar kan menig inlichtingendienst nog een voorbeeld aan nemen. En dus kwam de onlosmakelijke vraag van onze kleine spionnen wat er met hun opappa aan de hand is.
En daar zit je dan opeens. Voor het blok. Met een aardappel in mijn keel die er net nog niet zat. Ik moet opeens in enkele seconden te bedenken wat ik nu moet zeggen. Een boodschap waar ik al een tijdje op aan het broeden was maar er nu niet meer vloeiend uit komt. Ik besluit de eerlijke weg te kiezen. Nou lieverds opappa is heel erg oud en nu is hij erg ziek geworden. En opappa gaat waarschijnlijk snel in slaap vallen. En als dat gebeurt wordt hij niet meer wakker en dan gaat hij dood. Ik zie verwarring in de onervaren ogen van mijn vijfjarige meid. En na die twijfel komen de woorden: “Maar pappa, dat wil ik helemaal niet.” En ze geeft me een knuffel.
Nee lieverd, dat wil pappa ook niet. Maar zo gaan die dingen soms. Soms gebeuren er dingen die we niet willen maar waar we niets aan kunnen doen. Ik slik de brok in mijn keel weg en geef haar een knuffel. Haar gezicht klaart op. “Nou ja pappa, die dingen gebeuren he?.” En ze gaat door met spelen. Nu ben ik degene die in verwarrende staat achterblijft. Ga ik hier nu op door of is deze boodschap voor nu genoeg? Ik besluit het even te laten voor nu omdat de realiteit voor mijn kinderen alweer plaats heeft gemaakt voor hun fantasie .
Enkele dagen later vraagt mijn grote kleine meid wat er nu eigenlijk gebeurt als je doodgaat. Het nieuws heeft kennelijk enige tijd nodig gehad om te bezinken. We hangen thuis geen geloof aan waarmee ik haar enige troost kan bieden. Dus ik zeg dat sommige mensen denken dat je naar een mooiere plek gaat als je dood gaat maar pappa dat niet zeker weet. Ik besluit te zeggen dat als opappa dood gaat je hem niet meer kan zien of met hem kan praten maar dat je wel naar de begraafplaats kan om met opappa te praten omdat ze hem daar in een kistje in de grond leggen. Die harde realiteit stuurt een koude rilling over mijn rug. Deze eeuwenoude traditie voelt opeens bar koud aan.
“Maar pappa, als opappa niet meer terug kan praten, dan praat je dus alsof met hem?” Ja, lieverd daar lijkt het wel op. “Nou dan kan ik ook thuis met hem alsof praten, dan hoef ik niet naar die plek.” Ik moet lachen. Zo jong maar toch zo wijs. Opvoeding, het werkt twee kanten op.
Mijn vraag aan jullie, hoe ga jij als ouder met dit onderwerp om? En hoe ver ga je in de uitleg? Ik hoor graag van jullie.
Dit is een blog van Walter Luitwieler van demandiekokenkan.nl.